Inkokeli yombutho weMK Party uJacob Zuma othe wagxothwa kutshanje yiANC. Umfanekiso: Oupa Mokoena/Independent Newspapers
Ukugxothwa kukaJacob Gedleyihlekisa Zuma kumbutho weANC yimbali engenakulibaleka nanjengoko ingazange yenzeke ngaphambili. UZuma ugxothwe ngumbutho weANC emva kokuba elahlwe zizityholo zokuba unyevulele umgaqo-siseko weANC ngokusungula aze akhankasele umbutho weMK Party.
UZuma yenye yeenkokheli ezisaphila ezindala ebezisayibambile kumbutho weANC. Le nkokheli yazimanya neANC ngo1958 yaza yazijula ijacu isebenza nzima kumanqanaba ahlukeneyo eANC.
Ngenxa yokuzinikela kwakhe kwiANC, uZuma wayakuvalelwa esiqithini iRobben Island yaseKapa nalapho wadontsa iminyaka elishumi.
UNxamalala ugudlene amagxalaba elubhacweni namakhwenkwe amakhulu kwiANC aquka oo-Oliver Tambo, Moses Kotane, Chris Hani nabanye abaninzi.
Ngenxa yokukhalipha uMatomela usebenzile njengenkumanda yoMkhonto WeSizwe ejijisana norhulumente wobandlululo wamabhulu.
UZuma ugxothwa kanye xa iimpawu zeyantlukwano zifike kwelona qondo liphezulu kumbutho weANC.
Oku kuvele ngokuba elinye lamagqala walo mbutho uTony Yengeni ebonakalise esidlangalaleni ukuxhasa kwakhe izimvo zikaZuma.
Ngenxa yesakhono sakhe sendalo uZuma wonyulwe njengoMongameli weANC ngonyaka ka2007, waza wangena njengoMongameli welizwe loMzantsi Afrika.
Ulawulo lwakhe lambethwe zizityholo zokuqhogana noosomashishini abazizigebenga zemali abaquka usapho lakwaGupta.
Ukhula kwezityholo zokuba olu sapho lunolawulo kurhulumente weli, uZuma washiya esikhundleni sakhe njengoMongameli ngo2018.
Olu sapho lakwaGupta lalishiya ilizwe loMzantsi Afrika lilandelwa ngumzondo wobusela bemali ngokufumana ushishino ngokungekho mthethweni kumasebe karhulumente.
NgoDisemba ngo2023, uZuma wavakalisa ukuba uxhasa ngaphandle kwamathandabuzo ukusungulwa kombutho weMK Party. Ukusungulwa kwalo mbutho nguZuma namahlakani wakhe kwazala inguqu enkulu kwezopolitiko eMzantsi Afrika.
IMK Party iguqule izinto ngokuthi ifumane inkxaso yoluntu ngamandla kwiphondo laseKZN, eRhawutini naseMpumalanga. Lo mbutho kaZuma umelwe ngamalungu epalamente kazwelonke nakwiphondo laseKZN.
UZuma unesiphiwo sendalo sokuviwa nokulandelwa ngamanani aphezulu abantu kwiimbombo zonke zoMzantsi Afrika. Ukugxothwa kwakhe kwiANC kungenza ukuba afumane inkxaso nangaphezulu kwilizwe loMzantsi Afrika.
Ngenxa yegalelo lakhe kumbutho weANC nasekusungulweni kombutho weMK Party, igama likaZuma lakuhlala lihleli kwiincwadi zembali.