Ezoyolo

IRhafu ivula inyanga yolutsha ngomnyhadala iVisionaries of Freedom Film

Zenande Maqubela|Published

Visionaries of Freedom Film Festival: Ulutsha lwaseRhafu kunye nomququzeleli walo mnyhadala uMariza Matshaya phambi kwesakhiwo iJohn Rupert Theatre.

Image: Sinethemba Gayiza

Nanjengoko inyanga yolutsha iqalile, idolophu yaseRhafu iza kubamba umnyhadala obizwa Visionaries of Freedom Film, noqala namhlanje umhla we5 ukuya kowe7 kule nyanga yeSilimela, ukugabulela izigcawu imibhiyozo yosuku lolutsha kwiphondo leMpuma Koloni.

Lo mnyhadala ukwangowokubhiyozela iminyaka elikhulu yetshantliziyo lomzabalazo elingasekhoyo lale dolophu uRobert Sobukwe. Kuza kubakho imiboniso bhanyabhanya, ukubaliswa kwamabali, nengxoxoxo mpikiswano yasesidlangalaleni, nto leyo kulindeleke ikhuthaze ulutsha loMzantsi Afrika. Kukwalindeleke ukuba kugxilwe kuqoqosho bobuchule njengesixhobo esinamandla sokuza nesisombululo kwintswelangqesho yolutsha kweli loMzantsi Afrika.

Umququzeleli walo mnyhadala uMariza Matshaya ulichaze ibali likaSobukwe njengelikhuthazayo, kwanelinokuhlakanipha kwabanye.

"Ngeke sikwazi ukulinda izisombululo zize zivela ngaphandle, kumele sizakhele amathuba, nto leyo iquka ukuphuhlisa izakhono zolutsha kumabali ethu, nakwiindawo esiphuma kuzo," utshilo uMatshaya.

Lo mnyhadala uza kuqhutyelwa eJohn Rupert Theatre, nakwezinye iindawo ezahlukeneyo kule dolophu. Ukanti abaququzeleli balo mnyhadala bathi eyona nto bagxile kuyo kukudala amava adlamkileyo, anokuhamba eRhafu aguqule izitrato zayo kunye neendawo zelifa lemveli zibe yindawo yenkcubeko ezaliswe yintshukumo, ukuyila kunye nokufunda.

"Lo mnyhadala usekelezelwe kumava kaSobukwe, kodwa ugxile ngamandla kwikamva. Ilifa lakhe lingabumba hayi nje iinkumbulo zethu, koko noqoqosho lwethu," utshilo uMariza.

Ngenxa yokunqongopahala kwemisebenzi kulutsha kumanqanaba aphezulu, umnyhadala iVisionaries of Freedom Film ujolise ekuboniseni amandla okwenene amashishini oyilo ukuxhasa impilo, ukuqhuba ukhenketho, kunye nokuhlaziya uqoqosho.

Lo mnyhadala usekwe kwindawo apho kuza hlonitshwa imbali ngethuba kuncedwa ulutsha ukuba lubhale izahluko ezitsha ngobomi balo.

"Iminyaka elikhulu kaSobukwe, ayisosikhumbuzo nje kuphela, koko lithuba lokongeza kwiimbono zakhe, apho abantwana boMzantsi Afrika bengakhululekanga nje kuphela, koko bekwaxhotyiswa ngeendlela zokulungisa ikamva labo ngesidima, uyilo nangenjongo," utshilo uMatshaya.

Kuninizi okuza kuthi konwabise, kufundise, kwaye kuxhobise ulutsha kulo mnyhadala. Ukulolwa kwezakhono kwicandelo lemiboniso bhanyabhanya, ukubaliswa kwamabali, ukuthengiswa kwezinto zesintu, iingxoxo eRobert Sobukwe Museum, nokunye okuninzi.

Lo mnyhadala uxhaswe yiNational Film and Video Foundation, kunye nePresidential Employment Stimulus Programme.

Ungaphoswa xa ulinxila lomculo nanjengoko iimvumi zeMpuma Koloni nazo ziza kube zikhona, kuquka iPhupho L'ka Biko eliza kuvala lo mnyhadala ngombhiyozo womculo osihloko sithi 'Our Fire Still Burns'.