Iindaba

Amapolisa asebenze ngokungekho mthethweni kuqhanqalazo lwaseWSU, itsho iSAHRC

Cwayita Nondula|Published

iSAHRC ithi amapolisa zange aphathe uqhanqalazo lwaseWSU ngendlela esemthethweni.

Image: WSU

IKomishini yamaLungelo oLuntu yoMzantsi Afrika (SAHRC) kwingxelo yophando lwayo ifumanise ukuba amapolisa asebenze ngokungekho mthethweni ngethuba ejongene noqhankqalazo lweYunivesithi yaseWalter Sisulu (WSU) kwinyanga kaCanzibe ngo2024.

NgoLwesine, umhla wesine kweyoMnga 2025, iSAHRC, ngokusebenzisa iofisi yayo yaseMpuma Koloni, ikhuphe ingxelo yayo yokugqibela yophando ngoqhankqalazo nodushe eWSU. Le ngxelo ichaphazela izehlo ezenzeke ngomhla wamashumi amabini anesixhenxe kuCanzibe ngo2024. Uphando luthathele ingqalelo ubungqina bezonyango, uhlalutyo lweengcali zemipu, iingxelo ezifakwe liziko kunye nobungqina obuvela kubafundi abachaphazelekayo, abezokhuseleko, amapolisa namaqumrhu okongamela.

Kubungqina obunikiweyo, iKomishini ifumanise ukuba olu qhankqalazo luqale ngenzolo kulandela ingxelo (memorandum) eyanikelwa ngabafundi ngomhla wamashumi amabini anesithathu kuCanzibe ngo2024.

"Oonogada babucala bangenelela kusuku olulandelayo badubula iimbumbulu zerabha basebenzisa nezinye izixhobo kubafundi ababehleli. Ngomhla wamashumi amabini anesixhenxe kuCanzibe, uqhanqalazo luye lwaqatsela lwajika lwasinga kuhola wendlela uN2 apho abafundi badibana namalungu eSAPS angaqeqeshelwanga ukwenza umsebenzi wokugcina ucwangco lwenginginya," itshilo le Komishini.

Ngokwengxelo, abantu abalishumi elinesine kwanyanzeleka bayokufumana unyango esibhedlele emva kokuba befumene ukwenzakala okunxulumene noqhanqalazo, abalithoba kubo bengabafundi, kwaye abathathu bonzakala ngendlela emasikizi nebeka ubomi babo esichengeni.

Uphando lwale Komishini luthi abafundi bebengaxhobanga de kusetyenziswe ubundlobongela ngakubo. Nangona kunjalo, iKomishini ikwathe abafundi nabo banoxanduva.

IKomishini ikhuthaze imibutho yabafundi ukuba ikhuthaze ukudibanisa abantu abanenkathalo, uthethathethwano olubalulekileyo olusekwe kulwazi oluchanekileyo kunye nokwazisa ngemilinganiselo esemthethweni yoqhanqalazo olukhuselekileyo.

Olu phando lukwafumanise ukuba nangona ulwazi olulahlekisayo lungakhange lulawule indlela izinto eziqhube ngayo, kodwa kukho into engeyonyani eyabhalwa yapapashwa malunga nenani lokubhubha kwabafundi nelasasazwa emva kokuba amapolisa engquzulane nabafundi.

Olu phando lwafumanisa ukuba amaziko amaninzi asilele kwizibophelelo ezingundoqo zomgaqosiseko nezisemthethweni. "Iyunivesithi ayizange isebenzise iinkqubo zolamlo, ukhuseleko lwabucala lubandakanyeke kulawulo lwabantu abaninzi olungekho mthethweni, kwaye iSAPS isebenzise izixhobo ezingahambelaniyo nemigangatho yomthetho," itshilo iKomishini.

Ikwathe izigqeba zokongamela nazo zasilela ukuqalisa uphando kwangethuba. Oku kusilela kutyhila ubuthathaka benkqubo ekuphenduleni, itshilo.