Isebe lezemfundo eMpuma Koloni limise okwexeshana ootitshala abasixhenxe ngezityholo zokuxhatshazwa ngokwesondo kwabafundi.
Image: Umfanekiso ogciniweyo
Isebe lezemfundo eMpuma Koloni libanqumamisile ootitshala abasixhenxe baseSt Johns College eMthatha abatyholwa ngokwabelana ngesondo nokumithisa abafundi kwesi sikolo. Kukho uphando olusalindelweyo ngezenzo zabo.
Oku kungqinwe sisithethi seli sebe, uMalibongwe Mtima. Uthe oku kulandela uqhanqalazo nokuvalwa kwesikolo ngabafundi befunela oogxa babo ubulungisa.
"Izityholo ezenziwe ngabafundi ngethuba bebambe intlanganiso nesebe ziquka ukuxhatshazwa ngokwesondo ngootishala – ukuxhatshazwa kwabafundi ngootitshala okukhokelela kwizigrogriso zokubulawa, ubuqhophololo esikolweni, ukubonelelwa kancinci kwesondlo kubafundi, ukunxila kootitshala esikolweni, kuquka ukusetyenziswa kweziyobisi ngabafundi nootitshala esikolweni," utshilo uMtima.
Kuthiwa igqiza lasekwa nguMlawuli weSithili ukuba liqhube uphando lwangaphambili malunga nemiba ephakanyisiweyo. UMtima uthe igqiza lamagosa lityelele esi sikolo laza ladibana neKomiti yoLawulo lweSikolo, iBhunga eliMele aBafundi, iCOSAS nemibutho yootitshala.
"Ekuqosheliseni uphando lokuqala, izityholo ziqinisekisiwe kwindibano," uqinisekise watsho uMtima. Uqhube wathi ngeenjongo zokuqinisekisa ukhuseleko lwabafundi, isebe libanqumamisile aba titshala ngelixa kusenziwa uphando.
Isebe liqinisekise ukuba olu phando lucwangciselwe ukuqalisa ngoMvulo, umhla wama22 kweyoMsintsi 2025. Lithi abaphandi ababhinqileyo abathathu baza kube beqhuba olu phando olumayelana nomba wokuxhatshazwa ngokwesondo kwaye eminye imiba iza kuqwalaselwa ngabanye abaphandi.
Amapolisa ale ndawo axelelwe ngesi siganeko apho acebise amaxhoba ukuba avule amatyala.
UMphathiswa wezeMfundo ephondweni, uFundile Gade, uthe njengenxalenye yokuqinisekisa uzinzo kwesi sikolo, bonke abafundi bakhululwe kude kube kwiveki ezayo ngoMvulo. Nakuba kunjalo, abafundi bakaGrade 12 bona bavumelekile esikolweni ukuba babhale iimviwo zabo zenyanga yoMsintsi.
"Imithetho yelizwe laseMzantsi Afrika icace gca ekuvakaliseni imfuneko yokukhusela abafundi kulo naluphi na uhlobo lokuxhatshazwa. Ngaphezu koko, umgaqo-siseko wethu uyabakhusela abantwana ekugaganeni neziganeko ezinje," utshilo uGade.
ISebe lithi bonke abafundi abachaphazelekayo baya kufumana inkxaso ngokwasengqondweni ukuze baqinisekise ukuba bafumana uloluleko kwiingcali zengqondo noonontlalontle.