Entsimini

Amafama eenkozo aza kuvuna kulo nyaka

Siyabulela Mqikela|Published

Amafama eenkozo aza kuvuna kulo nyaka.

Image: iStock/da-kuk

Ingxelo yeCrop Estimates Committee eyenza uqikelelo ngesivuno seemveliso eziziinkozo kweli ithi unyuke ngamandla umyinge wombona oza kuvunwa lilizwe loMzantsi Afrika kulo nyaka. 

Le ngxelo ihambisa ithi kunyaka ophelileyo uMzantsi Afrika uvune umbona okwizigidi ezilishumi elinesibini zeetoni. 

Kulo nyaka kulindeleke ukuba kuvunwe umbona okwishumi elinesine lezigidi zeetoni kuMzantsi Afrika ngokubanzi. 

Lo ngufunqu weepesenti ezine ezinesiqingatha ekhulwini xa kuthelekiswa nonyaka ophelileyo. Imvula nemozulu entle eqhubeke ukusukela ekupheleni konyaka ophelileyo ngomnye woonobangela bale meko. Ekupheleni konyaka ka2024 izanuse zezulu kweli zenze uqikelelo lokuba ngenene imozulu iza kuhamba nemvula eza kuqhuba kude kube ziintsuku zokuqala zobusika. 

Umbona ulinywe kumhlaba osisigidi nesiqingatha seehektare kuMzantsi Afrika ngokubanzi. Ezinye iimveliso zeenkozo kweli eziquka ujongilanga nazo zinyukile ngokomyinge wesivuno esilindelekileyo. 

Ujongilanga kulindeleke ukuba avelise isivuno esikhule ngeepesenti ezisixhenxe ekhulwini xa kuthelekiswa nonyaka ophelileyo. Ngumhlaba okwisiqingatha sesigidi osetyenziswe ukulima ujongilanga kuzwelonke, kwaye ukukhula kwakhe kubangelwe zizinto ezininzi eziquka imozulu enemvula eyaneleyo.

Iimbotyi zohlobo lwesoya nazo zikhulile ngeepesenti ezimbini ekhulwini, zona kulindeleke ukuba zinyuke ziye kwiitoni ezizigidi ezibini. Imveliso yamazimba nayo kulindeleke ukuba ikhule ngeepesenti ezintathu ukuze inike iitoni ezilikhulu namashumi amathathu anesixhenxe amawaka.

UMarguerite Pienaar weGrain South Africa ucacisa banzi ngokulindelekile ngenxa yesi sivuno sihle kangaka. "Ngaphandle kwamathandabuzo amafama alime iimveliso zeenkozo aza kufumana isivuno esihle kakhulu kuneso sonyaka ka2023/24," kutsho uPienaar. 

Uthi nangona amafama echulumancile kodwa kukho inkxalabo kwiindawo ezithile zelizwe nanjengoko iimvula zisaqhubeka ukuna zisenza umonakalo kwezinye indawo. "Kwiindawo ezifana neBrits eMntla Ntshona naseThabazimbi eLimpopo imvula ishiye umonakalo ekuqaleni kwale nyanga yoKwindla ngoko ke nangona sivuna kodwa sikwaxhalabile ngenxa yemozulu," uvale ngelo uPienaar.