Entsimini

Izakuthengiswa eChina iAvocado yoMzantsi Afrika

Siyabulela Mqikela|Published

UMphathiswa weSebe lezolimo nophuhliso lamaphandle uThoko Didiza noMphathiswa weSebe lezangaphandle eChina uWang Yi betyikitya esi sivumelwano. UMFANEKISO: GCIS

Kwizivumelwano ezininzi ezityikitywe nguRhulumente weli namazwe weBRICS, uMphathiswa weSebe lezolimo nophuhliso lamaphandle uThoko Didiza utyikitye isivumelwano sokuthengisa iAvocado yeli kwilizwe laseChina.

Zininzi izivumelwano ekuvunyelwene ngazo ngamazwe aphantsi kwembumba yeBRICS eyenziwa yiBrazil, iRashiya, Indiya, iChina kunye noMzantsi Afrika. UMphathiswa weSebe lezangaphandle eChina uWang Yi, nguye otyikitye esi sivumelwano egameni loMphathiswa wezolimo eChina uTang Ranijan.

UThoko Didiza uvakalise ukuvuya kwakhe ngenxa yokutyikitywa kwesi sivumelwano. Amafama welizwe loMzantsi Afrika avelisa iAvocado kudala enkqonkqoza kwilizwe laseChina efuna ukungenisa iAvocado. “Ukufumana elithuba kuzakuqinisa iinzame zethu zokuphucula uqoqosho sisebenzisa ezorhwebo noshishino ngokuthi sithengise kwilizwe laseChina,” kutsho uDidiza.

Amafama weAvocado ngamanye ahamba phambili ngokudala amathuba emisebenzi kwilizwe loMzantsi Afrika ngokuqesha uluntu kwiifama zawo.

“Kule minyaka imbalwa igqithileyo amafama avelisa iAvocado kweli akhulise umsebenzi wawo ngokuthi asuke kwiihektare ezingamawaka amane, ngoku iAvocado iveliswa kumhlaba ozihektare ezilishumi elinesibhozo lamawaka kuzwelonke,” kuqhayisa uDidiza. Ukuqinisa amaqhina ozakuzelwano kurhwebo noshishino phakathi kwamazwe weBRICS yeyona nto iphambili.

“Ngabantu abalishumi elinesihlanu lamawaka abaqeshwe kwiifama zelizwe loMzantsi Afrika, kuquka neendawo ezigcinwa kuyo iAvocado kuzwelonke,” kutsho uDidiza.

Ingxelo ithi ilizwe laseChina libonakala ilelona lizakuhamba phambili ngokuthenga imveliso zeAvocado eziveliswe eMzantsi Afrika. “Oku kuzakwenza ukuba amafama welizwe loMzantsi Afrika anyanzeleke ukuba andise umsebenzi wawo wokulima iAvocado ukuze ihlale ifumaneka,” kucacisa uDidiza.

Ukwanda kwemveliso zeli ezithunyelwa kumazwe angaphandle kuzakubangela ukuba kubekho ukukhula kwimeko yezoqoqosho yelizwe loMzantsi Afrika.

“Ukukhula koqoqosho kubangela ukwanda kwamathuba emisebenzi, ukukhula kolwazi nokunaba ngamandla kwamathuba okushishina kumafama weAvocado,” kutsho uDidiza. Ilizwe laseChina likwanikise ngemali ezakunceda ukuphelisa ingxaki yokucima kombane kweli loMzantsi Afrika.

Ukanti uMongameli welizwe laseRashiya ethetha esebenzisa ubuxhakaxhaka balamaxesha umemelela ukuba amazwe weBRICS ahlukane nokusebenzisa idollar yaseMelika.

“Indawo zasemaphandleni eMzantsi Afrika zizakuxhamla ngendlela zonke kuba kulapho uninzi lamafama weAvocado basebenzela khona,” uvale ngelo uDidiza.

Amaphondo aphambili ukuvelisa iAvocado kweli aquka iLimpopo, KZN, Mpuma Koloni, iMpumalanga naseNtshona Koloni.