Urhulumente waseNtshona Koloni uzivalile iindlela imibutho yoonoteksi ebezilwela kangangeentsuku ezingamashumi amathathu emva kwengxabano ebiphakathi kweCata neCodeta.
Image: Ayanda Ndamane / Independent Newspapers
Urhulumente weNtshona Koloni ubhengeze ukuvalwa kweendlela neerenki ezininzi zeeteksi eKhayelitsha, Mfuleni, Lwandle, Nomzamo, naseSomerset West, emva kweeveki zodushe loonoteksi olubangele iziganeko zokubhubha kwabantu – umlo uphakathi kwemibutho ekhuphisanayo iCape Amalgamated Taxi Association (Cata) kunye neCape Organisation for the Democratic Taxi Association (Codeta).
UMphathiswa ojongene nezothutho uIsaac Sileku uthe isigqibo esithathwe kwintlanganiso yeKhabhinethi yephondo ngentsasa yangoLwesihlanu, “besinzima kakhulu” kodwa siyimfuneko ukukhusela ubomi babantu emva kokuba uthethwano oluphindaphindiweyo lusilele ukusombulula le ngxaki.
“Emva kokuqwalaselwa ngenyameko kunye nesigqibo esithathiweyo kwiKhabhinethi, urhulumente weNtshona Koloni ugqibe ekubeni asebenzise iCandelo lama91 loMthetho weNational Land Transport Act,” utshilo uSileku.
“Oku kusixhobisa ukuba sibeke amanyathelo angaqhelekanga kwiindawo apho ubundlobongela, udushe, nokungazinzi kwicandelo lezothutho lubeke ubomi babantu emngciphekweni.”
Ukususela ngoLwesithathu, nge17 kweyoMsintsi 2025, ezi ndlela zilandelayo ziya kuvalwa iintsuku ezingama30:
USileku uthe iintsuku ezingama30 zingandiswa ukuba le mibutho mibini ayifumani sisombululo.
Iindlela ezichaziweyo kwiirenki zeeteksi eKhayelitsha, eMakhaza, eMfuleni, eSomerset West, eNomzamo, naseLwandle nazo ziza kuvalwa.
USileku uthe: “Sazi kakuhle ukuba ezi ndlela zinceda amawakawaka abahlali abaxhomekeke kuzo mihla le. Noko ke, ngenxa yokwanda kobundlobongela, ukubulawa kwabantu ngokungenalusini nangokungeyomfuneko, nokusilela kwamanyathelo angaphambili okubuyisela uxolo, la manyathelo ayimfuneko ukuze kuzinziswe imeko, kukhuselwe abakhweli, nokuthintela ubundlobongela obungakumbi.”
Ubundlobongela kwiindlela ekukhutshiswana ngazo sele bushiye abantu abasixhenxe beswelekile kwezi veki zidlulileyo, kuquka nabantu abathandathu ababulewe phakathi komhla wama23 nama26 kweyeThupha, kunye nokudutyulwa kwamapolisa ebebengekho emsebenzini kunye nonoteksi ngomhla wesine kweyoMsintsi.
“Ukuqinisekisa ukuhambahamba ngeli xesha, amanye amalungiselelo ezothutho enziwe,” wongeze watsho uSileku. “IGolden Arrow Bus Services kunye noololiwe bakwaMetrorail baza kubonelela ngesakhono esongezelelweyo ukunceda abahlali ukuba baye emsebenzini nabafundi ekuyeni esikolweni, ngakumbi ngeli xesha leemviwo zibalulekileyo zesikolo.”
Wongeze ngelithi, abasemagunyeni, kuquka iNkonzo yamaPolisa oMzantsi Afrika (SAPS), abezomthetho kuMasipala waseKapa, kunye namagosa ezendlela ephondo, baza kubeka esweni iirenki neendlela ezichaphazelekayo.
“Kuza kusebenza amapolisa kuzo zonke iindlela ezichaphazelekayo nakwiirenki ukukhusela abakhweli kwaye kuthintelwe ukusebenza ngokungekho mthethweni,” utshilo uSileku.