Iindaba

URamaphosa uyavuma ukuba uyamazi umntu otyholwa ngobuqhophololo kwisibhedlele saseTembisa

Simon Majadibodu|Published

UMongameli uCyril Ramaphosa ngoLwesibini ukhabe intetho yesithethi sakhe sangaphambili ngokuqinisekisa ukuba wakhe wadibana noHangwani Maumela, indoda etyholwa ngokuphanga imali kwisibhedlele saseTembisa.

Image: X/@CyrilRamaphosa

UMongameli uCyril Ramaphosa uqinisekise ukuba uyamazi umtyholwa worhwaphilizo kwisibhedlele saseTembisa uHangwani Maumela, emva kokudibana naye ngaphandle kwekhaya lakhe eSandhurst ngo2024.

URamaphosa uthethe oku ngethuba ebambe iseshoni yemibuzo neempendulo kwiBhunga leSizwe lamaPhondo (NCOP) ngoLwesibini.

Oku kuchasene noko kwathethwa sisithethi sakhe, uVincent Magwenya, kwindibano noonondaba kwiZakhiwo zoMdibaniso ngoMvulo.

Ephendula umbuzo welungu leNCOP yeANC, uOnica Dipuo Modupi, ocele ukuba acacise ngobudlelwane bakhe noMaumela, nokuba isityholo esimdibanisa nalo mntu sifuna ukujongela phantsi ukuzinikela kwakhe ekulweni ubuqhophololo nokuba ngubani na obandakanyekayo, uRamaphosa uthe: "Ewe, lo mba ube ngundabamlonyeni kangangeentsuku ezininzi ngoku. Isithethi sam, uMnu Vincent Magwenya, uthethe noonondaba izolo ephendula kwinto abathe yividiyo kunye nomfanekiso."

UMagwenya uxelele amajelo eendaba ngoMvulo kwiZakhiwo zoMdibaniso ukuba uRamaphosa wavuma ukuba kumashumi eminyaka eyadlulayo, watshata udadobawo kaMaumela, otyholwa ngokubandakanyeka kwityala lokuphangwa kwesibhedlele saseTembisa, kodwa wama ngelithi uRamaphosa akazange adibane noMaumela kwaye akanabudlelwane bobuqu okanye boshishino naye.

Ngokutsho kukaMagwenya, le vidiyo ibonisa uRamaphosa ehamba noSekela Mphathiswa weSebe lezeNgqesho uJomo Sibiya nowayengumcebisi okhethekileyo kuMongameli ngelo xesha, uDJ Tbo Touch, kunye noBhishophu Noel Jones.

Ividiyo yathathwa nge29 kweyoMsintsi 2023.

Kwiveki ephelileyo, iCandelo eliKhethekileyo loPhando (SIU) ligqogqe umzi kaMaumela njengenxalenye yephulo lokuhlutha impahla ekutyholwa ukuba inento yokwenza nokuphangwa kwemali karhulumente kwisibhedlele saseTembisa.

Uphando olubanzi lufumanise ukuba amaqela amathathu aphange ngaphezulu kweebhiliyoni ezimbini zeerandi zizonke.

URamaphosa uthe uMagwenya ebegxile kulo mfanekiso, kwaye wazama ukucacisa ngobudlelwane.

"Kwiminyaka engama47 eyadlulayo, ndatshata nodade boyise – udadobawo wakhe. Saqhawula umtshato kwiminyaka engama43 eyadlulayo. Kwaye xa ndathi kuJohn Steenhuisen ngo2022, xa ebuza ukuba ndiyamazi na, ndathi andimazi kuba andizange ndidibane naye. Zange ndambona. Yayiyinyani ke leyo.

"Ngoku, ekuhambeni kwexesha ngo2023, njengoko ndandihamba esitratweni kwindawo endihlala kuyo, ndadlula kwenye indlu, njengoko ebesitsho uMnu Magwenya. Bendidlula kuyo ndigoduka.

"Njengoko ebetshilo izolo uMnu uMagwenya, bendihamba nomnye ugxa wam, owayengumcebisi wam ngelo xesha, nosele enguSekela Mphathiswa, ekuseni. Ndidla ngokuthi, xa abantu becela ukudibana nam, ‘Yiza ngentsimbi yesithandathu. Hamba nam.’ Undifumana kangangeyure enesiqingatha njengoko ndisenza uhambo lwam lweekhilomitha ezilishumi okanye ngaphezulu.

"Ndandihamba noMnu Sibiya, sathi xa sidlula kumzi endandiwubone ukwakhiwa, ndandimana ndibuza, ‘Yekabani le ndlu?’ Yindlu enkulu.

"Ngethuba sihamba apho, kwadlula imoto. Ndihlala ndilibiza kakubi igama lomntu – Tbo Touch, okanye into enjalo. Uphuma emotweni ehamba nomnye umnumzana. Ufuna ukuthetha nam, andifote, njalo njalo. Ngoko siyama, saza sema ngodonga lwale ndlu inkulu – kulapho umfanekiso kunye nevidiyo zathathwa khona. Isityholo sesokuba umntu okumfanekiso nguMaumela.

"YayingengoMaumela. YayinguMnu Tbo Touch kunye noMnu Jones waseMelika, ndafumanisa kamva.

"Kwakukho ingxolo yokuba ndandimtyelela rhoqo ekhayeni lakhe. Ndidlula kule ndlu xa ndizihambela."

UMongameli udize ukuba ngethuba ehamba kwakwesi sitrato ngo2024, wadibana noMaumela owaphuma endlini waza wazazisa. Uphinde wadiza ukuba kweyoMnga kwakuloo nyaka ehamba nentombi yakhe, kwavela umfana wathi kukho umama wakhe ngaphakathi wacela ukuba ambulise.

"Ndabuza, ‘Ngubani?’ Wathi, ‘NguMboneni Maumela.’ Ngoko ndandifunda ePapirosi High School nomfazi wam wangaphambili, uPope Mudao, wayefunda pha naye umnakwabo. Ethubeni ndiye ndafumanisa ukuba uMboneni nobhuti kaPope babethandana, kwaye banomntwana onguHangwani Maumela, nangona ndingamazi. Umama wakhe ndiyamazi kuba sasifunda kunye."

URamaphosa uthi wothukile zizityholo ezityatyekwa uMaumela.

"Ndothukile, xa ndidlula kula ndlu, ndiyayazi ukuba le ndlu kutyholwa ukuba yakhiwe ngemali engafunyanwanga kakuhle – imali ebekufanele ukuba ichithwe kwimpilo yabantu bakuthi."