UMongameli uCyril Ramaphosa ubambe ingxoxo ngomnxeba noMongameli waseMelika uDonald Trump ngemiba yorhwebo phakathi koMzantsi Afrika neMelika.
Image: Mandel NGAN / AFP
Emva kwesibhengezo sikaMongameli waseMelika uDonald Trump serhafu engama30% kwizinto ezithunyelwa eMzantsi Afrika, ukususela ngomhla wesixhenxe kweyeThupha 2025, iKhabhinethi yoMzantsi Afrika ikuqinisekisile ukuzinikela kwayo ekukhuthazeni izisombululo ezakhayo nezizinzileyo ngeengxoxo eziqhubekayo, kuquka uthethathethwano kwinqanaba likaMongameli.
Ngexesha lendibano noonondaba ebibanjwe ngoLwesine ePitoli, kulandela intlanganiso yeKhabhinethi ngoLwesithathu eKapa, uMphathiswa kwiOfisi kaMongameli, uKhumbudzo Ntshavheni, unike uhlaziyo ngenkqubo sikhokelo iFramework Deal neMelika eyilelwe ukukhuthaza uthethathethwano malunga nerhafu esanda kumiselwa.
Irhafu kulindeleke ukuba ichaphazele ngokumandla amacandelo abalulekileyo afana neleemoto nezolimo. UNtshavheni uyibethelele into yokuba urhulumente uzimisele ukuyiphonononga le rhafu nje ukuba kufikelelwe kwisivumelwano esitsha sorhwebo.
"Iinzame zikarhulumente wethu zihleli zigxile ekukhuthazeni ukukhula koqoqosho ukuze kugcinwe kwaye kudalwe imisebenzi," utshilo uNtshavheni. "Oku kubandakanya ukuqinisa iinzame zokwahluka ngelixa sisomeleza ukudityaniswa kothungelwano lwehlabathi njengoko sikhulisa iimarike zethu zokuthumela ngaphandle ukuya kwimimandla equka iAsia, iYurophu, uMbindi Mpuma, kunye neAfrika iphela."
Lo mkhombandlela wobuchule ujolise ekomelezeni ukomelela koqoqosho loMzantsi Afrika phakathi kwemingeni egqubayo.
Ukuqhubela phambili ukujongana nemiphumo enokubakho yerhafu, urhulumente usebenzisa iindlela ezininzi ezijoliswe kungenelelo kumashishini achaphazelekayo, ngokukodwa kujoliswe kuzinzo kunye nokhuseleko lwemisebenzi. Phakathi kwamanyathelo aphambili kukusekwa kweExport Support Desk eza kusebenza njengesona sixhobo siphambili soqhagamshelwano kwiinkampani ezijongene nemingeni ngenxa yerhafu.
Amanyathelo awongezelelweyo abhengeziweyo abandakanya: Ukunceda iinkampani ekulawuleni irhafu entsha ngelixa ziphuhlisa amacebo okukhula kwexesha elide ukukhusela imisebenzi kunye nokugcina umthamo wemveliso eMzantsi Afrika. Ukudalwa kwengxowa mali iLocalisation Support Fund (LSF) ejolise ekukhuliseni igalelo leenkampani ezichaphazelekayo kwiinzame zezoqoqosho zelizwe. Ukuphehlelelwa kwenkqubo yeExport and Competitiveness Support Programme (ECSP), eza kubonelela ngemali efunekayo ukuze kugcinwe ishishini kunye nezixhobo zokusebenza ukujongana neemfuno zangoku kunye nezexesha eliphakathi kuwo wonke amashishini awohlukeneyo. Ukusebenzisana neSebe lezeNgqesho naBasebenzi ukunciphisa ilahleko yemisebenzi enokubakho ngokusebenzisa imilinganiselo ekhoyo kumaziko afanelekileyo.
Isithethi sikaMongameli Cyril Ramaphosa, uVincent Magwenya, ungqinile ukuba uMongameli ubambe ingxoxo ngomnxeba ngentsasa yangoLwesithathu umhla wesithandathu kweyeThupha 2025, noMongameli waseMelika uDonald Trump ngemiba yorhwebo phakathi kwala mazwe mabini.
"Ezi nkokeli zimbini zithembise ukuqhubeka nothethathethwano oluthe kratya luqaphela uthethathethwano olwahlukeneyo lwezorhwebo iMelika ngoku ebandakanyeka kuyo. Amaqela othethathethwano afanelekileyo aya kuqhubela phambili iingxoxo ezineenkcukacha ezithe xhaxha," utshilo uMagwenya.