Iindaba

Imibutho ephikisayo ibongoza uRamaphosa ukuba ayeke iiKomishini

Willem Phungula|Published

Imibutho ephikisayo ithi uMongameli Cyril Ramaphosa ngewayesebenzise amaziko karhulumente akhoyo alwa ulwaphulomthetho ukuphanda uSenzo Mchunu endaweni yokuseka iKomishini.

Image: GCIS

Imibutho ephikisayo ibongoza uMongameli Cyril Ramaphosa ukuba ayeke ukuseka iiKomishini zoPhando koko asebenzise amaziko asele ekhona okulwa ulwaphulomthetho afana necandelo elikhethekileyo lophando (SIU).

Inkokeli yasePalamente yeAfrican Transformation Movement (ATM), uVuyo Zungula, uthe ngokuseka iKomishini, uMongameli ufuna ukubhekisa umsindo wabantu kwenye into, watsho esithi bekufanele ukuba amgxothe uMphathiswa wamaPolisa uSenzo Mchunu acele iSIU ukuba iphande ngezityholo abekwa zona.

UZungula ucebise ngelithi uRamaphosa ebenokucela uMkomishinala wamaPolisa kuzwelonke, uLieutenant General Fannie Masemola, ukuba ajongane nezityholo ezijongene noSekela Mkomishinala, uLieutenant General Shadrack Sibiya, nanjengoko [uSibiya] esebenza phantsi kwakhe.

“Ebenokumgxotha uMchunu, aqalise uphando lweSIU, akhuthaze uMasemola ukuba athathe amanyathelo ngakuSibiya,” utshilo uZungula.

Inkokeli yeBuild One South Africa (BOSA), uMmusi Maimane, kwiqonga lonxibelelwano uX, uthe ukwakholelwa ukuba uMchunu nabanye abaphathiswa abathe baxoka ePalamente bebenokugxothwa.

“Oku bekunganelanga. SineeKomishini zophando ezaneleyo. Sisabona abantu ababebandakanyeka kwiKomishini kaZondo bedakasa kwiindawo eziphezulu nezodumo. Abanye basashishina norhulumente.

“Bekufuneka sinike amapolisa isizathu esithe chatha ukuze ajongane nemiba yamaqela atshabalalisa uMzantsi Afrika ngeziyobisi nemipu. Ndikholelwa ekubeni uSenzo Mchunu bekufanele ukuba agxothwe, nabanye abaphathiswa abaxokise iPalamente,” utshilo uMaimane.

UMaimane uthe oku kubonisa ithuba eliphosiweyo kulo mba. 

Ukwamemelele ukuba kuvuselelwe icandelo lophando elachithwayo elaziwa ngokuba ziiScorpions. Eli candelo, nelaliphantsi kweGunyabantu lezoTshutshiso, libe ngundabamlonyeni ngethuba beliphanda oosopolitiki abaphezulu kweli laze lachithwa ekugqibeleni. 

Umbutho iAfriForum nawo ugxeke uMongameli ngokukhetha iKhomishini endaweni yokuba asebenzise amaziko karhulumente akhoyo ukuphanda ezi zityholo. 

Lo mbutho usichaze isibhengezo sikaRamaphosa njengesityholo esiqatha ngokuchasene nesakhono seearhente ezikhoyo zogcino mthetho. 

“Oku kubonisa ukuba ezi arhente mhlawumbi azinawo amandla okwenza uphando okanye azinawo amandla okusingatha lo mcimbi ngaphandle komkhethe, kungoko kuzanywa enye indlela yokuqhuba uphando,” itshilo iAfriForum. 

Ethetha noMzantsi Afrika ngorhatya lwangeCawe, uMongameli uye wabhengeza ukubeka uMchunu ukwikhefu kwaye uza kuseka iKomishini eza kuchotshelwa nguSekela Jaji oyiNtloko obambeleyo uMbuyiseli Madlanga.

Le Komishini iza kuphanda ngezityholo ezibekwe uMchunu kwakunye namanye amalungu okhuseleko axelwe nguMkomishinala wamaPolisa ephondo laKwaZulu-Natal uLieutenant General Nhlanhla Mkhwanazi.

Kwiveki ephelileyo, uMkhwanazi utyhole uMchunu nezinye iiarhente zogcino mthetho ngokugxuphuleka kuphando lwamapolisa ukuze bakhusele abarhanelwa ababandakanyeka kulwaphulomthetho.

Udize ukuba uMchunu, esebenzisa uBrown Mogotsi, wazama ukukhusela umrhanelwa ojongene netyala lokuzama ukubulala uVusimuzi 'Cat' Matlala ekubeni angatshutshiswa.

UMkhwanazi utyhola ngelithi uMogotsi wathumela umyalezo kuMatlala emthembisa ukuba uza kubiza indibano phakathi kukaMchunu noSibiya ukuze bafumane isisombululo.

Bobabini uMchunu noSibiya bazikhabile ezi zityholo ngelithi azinasihlahla.