Ukuveliswa kwesitofu sokugonya isifo somlomo eMzantsi Afrika kuyaqhuba.
Image: Neo Ntsoma/Independent Newspapers
UMzantsi Afrika uchithe ngaphezulu kwezigidi ezingamashumi asixhenxe anesibini zeerandi (R72 million) kwiidosi ezimalunga nama900 000 zezitofu zokugonya uqhambuko lwesifo somlomo, iFoot and Mouth Disease ngelasemzini (FMD), ukusukela kweyoKwindla walo nyaka.
Urhulumente ngoku ubeka phambili amanyathelo okwenza izitofu zokugonya zeFMD eziveliswe ekhaya ukuphendula ngokukhawuleza kuqhambuko kunye nokuthintela ukonakaliswa kwezoqoqosho kubaninzi abachaphazelekayo kwezolimo.
Kutshanje, iSebe lezoLimo kunye neBhunga loPhando lwezoLimo, iYunivesithi yasePitoli, kunye neOnderstepoort Biological Products, bezizimase iFoot and Mouth Indaba nethathe iintsuku ezimbini ukufumana izisombululo ezihlala ixesha elide zesifo somlomo kwimfuyo.
Ngokutsho kweSABC, enye yeenkampani ezihamba phambili ngokuvelisa inyama yenkomo kweli, iKaran Beef, ichaphazeleke kakhulu sesi sifo somlomo. Kutshanje baphinde bavula emva kokulahlekelwa yimali eninzi.
"Kwiinyanga ezimbini emva koko, saye savala. Sineendawo ezintathu zokutya, kwaye sayeka ukusebenza, oko kukutshatyalaliswa kwezoqoqosho," utshilo uGqirha Dirk Verwoerd, ugqirha wezilwanyana ophezulu eKaran Beef.
Uqhambuko lwaqala ngo2021 kwaye lwasasazeka ngokukhawuleza, luchaphazela imfuyo kumaphondo aliqela, lunyusa imfuno yogonyo.
UMzantsi Afrika okwangoku uthembele kwamanye amazwe, afana neBotswana, kwizitofu zokugonya, nezingazinzanga kwaye zineendleko.
IBhunga loPhando lwezoLimo liqinisekisile ukuba inkulu inkqubela eyenziweyo ukugqibezela isitofu sokugonya.
"UMzantsi Afrika wenze inkqubela phambili enkulu kuphuhliso lwesitofu sokugonya. Sinesitofu sokugonya esibhalisiweyo ngoku esigqibezela amanye amalingo ambalwa," utshilo uGqirha Litha Magingxa, uMongameli kunye neGosa eliyiNtloko yeSigqeba seARC.