UThaba Tukela. UMFANEKISO: UTHUNYELWE
Njengoko inyanga yolutsha isondela esiphelweni, sincokole noThaba Tukela (28) ophuma eMthatha nohlala eKapa ngoku nogqibezela isidanga sakhe seHonours ngelixa ekwasebenza njengomthengisi oqeqeshwayo (retail trainee) kwiNkqubo yoPhuhliso lwezidanga e-Engen. Uxubusha nathi imixholo eyahlukahlukeneyo, equka imfundo, iminqweno yakhe, iindlela zokunceda abantu abaselula, neminye.
I’SOLEZWE LESIXHOSA (IL): Ngawaphi amagama amahlanu akuchaza kakuhle?
THABA TUKELA (TT): Ndinamabhongo, ndinovelwano, ndithembekile, ndibhetyebhetye kwaye ndiluncedo.
IL: Kwakutheni ukuze ukhethe ukufunda iSayensi yoKutya kunye neTekhnoloji?
TT: Ndibe nomdla wokwazi ukuba ukutya kuyagcinwa ukwandisa ubomi beshelufu. Ngethamsanqa, ndandinomhlobo kaFacebook owayesenza iSayensi yoKutya kunye neTekhnoloji. Uye wachaza iinkqubo kwaye ndazifumana zinomdla.
IL: Emva kwezifundo zakho zesidanga sokuqala, wenze iAdvance Diploma kubuNjineli boMgangatho. Ingaba bubandakanya ntoni ubuNjineli boMgangatho?
TT: Ubunjineli boMgangatho bujolise ekuzinziseni umgangatho kulo lonke uphuhliso lwesoftware okanye inkqubo yokuvelisa, ukusuka kwiimfuno zokuqala zokuqokelelwa ukuya ekunikezelweni kwemveliso yokugqibela. Ngokuphumeza iindlela zokuvavanya ezomeleleyo, ukukhuthaza ukuphuculwa okuqhubekayo, kunye nokunciphisa imingcipheko, iiNjineli zoMgangatho zinegalelo kuphuhliso lweemveliso ezithembekileyo nezikumgangatho ophezulu ezihlangabezana nokulindelwe ngabathengi.
IL: Ngoku ufunda isidanga seHonours kwiSupply Chain Management. Yintoni oyonwabelayo ngale nto uyifundayo?
TT: Impembelelo enayo kwihlabathi - Amakhonkco obonelelo abalulekile ekusebenzeni kweshishini kunye namashishini. Ukufunda iSupply Chain Management kundinika ithuba lokuqonda ukuba izenzo zam kunye nezigqibo zam zinokuba nefuthe elibonakalayo ekusebenzeni, ukusebenza kakuhle, kunye nokwaneliseka kwabathengi.
IL: Wenza ntoni kwa-Engen?
TT: Ndisebenzisana nabaphathi becandelo ekucoceni idatha, ukusetyenziswa kwendawo, kunye nohlalutyo lwedatha yokuthengisa. Ndilawula izaphulelo, into elandelela izaphulelo, ulwazi loqhagamshelwano lomthengisi, ukucwangciswa kwendawo, uhlalutyo lweGAP, iiprojekthi zophuhliso lwemveliso entsha, imisebenzi yolawulo, ulawulo lwempahla, ukudala i-akhawunti yomthengi, iintlanganiso zababoneleli, ulawulo lwekhontrakthi, kunye nezicelo zokuthenga.
IL: Yeyiphi imingeni odibana nayo ngokufunda nokusebenza ngaxeshanye?
TT: Ulawulo lwexesha, ukudinwa, ukufumaneka okulinganiselweyo, imihla emisiweyo ephikisanayo, kunye nexesha elilinganiselweyo lobuqu. Ukoyisa le mingeni, ndiseka iinjongo ezicacileyo, ndibeka phambili imisebenzi, kwaye ndiphuhlise izicwangciso zokulawula ixesha elifanelekileyo.
IL: Yinyanga yolutsha, njengomntu oselula, le nyanga ithetha ntoni kuwe?
TT: Inyanga yolutsha isebenza njengeqonga lokukhulisa amazwi olutsha, ukulungisa iingxaki zabo, kunye nokukhuthaza imekobume ebandakanyayo nenika inkxaso ekukhuleni nasekuphuhliseni kwabo.
IL: Abanye abantu abatsha bakhetha ukusebenza kunokuba baqhubele phambili nezifundo zabo. Ngaba ucinga ukuba kukho ixabiso ekuqhubeleni phambili imfundo yomntu kolu qoqosho?
TT: Kukho ixabiso elibalulekileyo ekuqhubeleni phambili imfundo yomntu kuqoqosho lwanamhlanje. Nazi izizathu ezininzi zokuba kutheni imfundo eqhubekayo ibalulekile: Ufumana amathuba omsebenzi aphuculweyo, umvuzo ophezulu, ulwazi olongeziweyo kunye nezakhono, ukuziqhelanisa nokutshintsha koqoqosho, uthungelwano kunye nonxibelelwano lobuchwephesha, ukukhula komntu kunye nokuzaliseka, kunye nokuthembeka.
IL: Ucinga ukuba kuninzi okunokwenziwa kumabanga aphakamileyo ukulungiselela abantwana ubomi basemva kwemfundo yamabanga aphakamileyo okanye kusekho okwaneleyo osele kwenziwe.
TT: Ngokombono wam, ngokuqinisekileyo kukho indawo yokuphucula ekulungiseleleni abantwana ubomi emva kwesikolo samabanga aphakamileyo.
1. Izakhono zobomi ezisebenzayo: Isikolo samabanga aphakamileyo kufuneka sidlulele ngaphaya kwezifundo kwaye sibandakanye izakhono zobomi ezenziwayo eziyimfuneko kubuntu obudala.
2. Isikhokelo somsebenzi: Abafundi abaninzi bangena kwisikolo samabanga aphakamileyo ngaphandle kokuqonda ngokucacileyo umsebenzi wabo wekamva. Kufuneka kubekho ugxininiso olwandisiweyo kuphononongo lwekhondo lomsebenzi kunye nesikhokelo somsebenzi esivela kwiingcali kunokunceda umfundi ukuba enze isigqibo esinolwazi malunga neenjongo zabo zemfundo.
3. Itekhnoloji kunye nolwazi lwedijithali: Kwihlabathi lanamhlanje ledijithali, kubalulekile ukuba abafundi baphuhlise izakhono eziqinileyo zetekhnoloji kunye nezakhono zokufunda kwidijithali.
4. Ubukrelekrele beemvakalelo kunye nempilo yengqondo: Izikolo kufuneka zigxininise ngakumbi ekukhuliseni ubukrelekrele ngokweemvakalelo nempilo yengqondo yomfundi.
5. Intsebenziswano kunye nokusebenzisana: Intsebenziswano kunye nokusebenza ngamaqela zizakhono ezibalulekileyo zokuphumelela emsebenzini kunye nokwakha ubudlelwane. Izikolo zamabanga aphakamileyo kufuneka zibonelele ngamathuba okuba abafundi basebenze ngamaqela kwiiprojekthi. Zibakhuthaza ukuba baphuhlise izakhono ezisebenzayo zentsebenziswano, izakhono zobunkokeli, ubuchule bobunkokeli, kunye nezicwangciso zokusombulula iingxabano.
IL: Yintoni into onqwenela ukuba wayixelelwa ngumntu phambi kokuba ugqibe amabanga aphakamileyo?
TT: Kulula ukuyeka umsebenzi wakho kwaye uzive ufanelekile. Kunzima kakhulu kodwa kunomvuzo ngakumbi ukuya phambili kwaye wenze konke okusemandleni akho ukuphucula izinto.
IL: Ukuba unokutshintsha into enye kuluntu, ingaba yintoni?
TT: Ukuba ndinokutshintsha into enye kuluntu, ibiya kuba kukukhuthaza uvelwano olukhulu nokuqondana phakathi kwabantu. Uvelwano kukukwazi ukuqonda nokwabelana ngeemvakalelo zabanye, kwaye idlala indima ebalulekileyo ekwakheni ubudlelwane obuqinileyo, ukusombulula iingxabano, kunye nokukhuthaza ubumbano loluntu. Ngokuhlakulela uvelwano, sinokwenza uluntu olunovelwano ngakumbi olungakhupheli ngaphandle abanye, apho abantu banyamekelane ngokwenene kwaye baxhasane.
IL: Inkuthazo yakho uyithatha phi?
TT: Ndifumana inkuthazo kumava obuqu, abanye abantu, kunye nendalo.
IL: Yeyiphi eyona mpumelelo yakho inkulu ukuza kuthi ga ngoku?
TT: Eyona mpumelelo yam kukugqiba iAdvance Diploma ngexesha nangona bekukho imiceli mngeni emininzi endijongene nayo ngo-2021.
IL: Uphila ngesiphi isicatshulwa?
TT: “Ukuba amaphupha akho awakoyikisi, awakho makhulu ngokwaneleyo.” - Ellen Johnson Sirleaf
IL: Uzibona uphi kule minyaka mihlanu izayo?
TT: Kule minyaka mihlanu izayo, ndizibona ndikhula kwinkampani endisebenza kuyo ngokuthatha imicelimngeni emitsha nokwandisa isakhono sam. Ndichukumisekile ngumbono wenkampani wokuqamba izinto ezintsha kunye nokukhula, kwaye ndingathanda ukuba yinxalenye yolo hambo. Ngokukodwa, ndinomdla wokufunda ngakumbi malunga neSupply Chain kunye nokuba ndinganegalelo njani kwimpumelelo yayo. Ndiceba ukukhangela amathuba okusebenzisana naloo maqela kwaye ndifumane ukuqonda okunzulu ngemisebenzi yawo. Ngokwenza njalo, ndiyakholelwa ukuba ndingazisa ixabiso elongezelelweyo kwinkampani kwaye ndifezekise iinjongo zam zobungcali.
IL: Lithini icebiso lakho kubantu abatsha?
TT: Hlala ubhetyebhetye. Ihlabathi lisoloko liguquka, ngoko yamkela utshintsho kwaye uphuhlise izakhono zakho zokuziqhelanisa. Zamkele iimbono ezintsha kunye netekhnoloji. Ububhetyebhetye buya kukunceda ujonge imiceli mngeni kwaye uphumelele kwindawo eguqukayo ngokukhawuleza.